بدن انسان دارای یک سیستم طبیعی پاکسازی است؛ سلولهای ایمنی به نام فاگوسیتها که نقش جمعآوری و هضم سلولهای مرده یا ضایعات بافتی را بر عهده دارند.
در یک مطالعه پیشگامانه که در نشریه Nature Bioengineering منتشر شد، دانشمندان دانشگاه کیوتو در ژاپن توانستهاند این مکانیزم طبیعی را برای حذف سلولهای مضر، مانند سلولهای سرطانی یا سلولهای بیشفعال در بیماریهای خودایمنی، به کار بگیرند. این پژوهش نشاندهنده اهمیت بیچونوچرای علومپایه در رسیدن به درمانهای نوین و پیشرفته است.
چطور سلولها هدفگذاری میشوند
در فرآیند طبیعی، وقتی سلولها آماده حذف میشوند، مولکولی چربیمانند به نام فسفاتیدیلسرین بر سطح آنها ظاهر میشود تا علامتگذاری شوند. سپس پروتئینی در پلاسما به نام Protein S به این علامت میچسبد و همزمان به گیرندهای روی فاگوسیتها متصل میشود و فرآیند هضم یا «فاگوسیتوز» را آغاز میکند.
بازبرنامهریزی سیستم با پروتئین Crunch
محققان با بازطراحی این سیستم طبیعی، توانستهاند آن را طوری برنامهریزی کنند که سلولهای زنده مضر را هدف قرار دهد. به گفته یوکی یاماتو، نویسنده اصلی مطالعه، «ما Crunch را با اصلاح Protein S ساختیم. این پروتئین اکنون قادر است سلولهای زندهای مانند سلولهای سرطانی یا سلولهای بیشفعال در بیماریهای خودایمنی را شناسایی و حذف کند.»
در مدلهای حیوانی، پژوهشگران از Crunch برای حذف سلولهای سرطانی استفاده کردند که پروتئین خاصی بر سطح آنها بیان میکرد و همچنین سلولهای ایمنی خاصی را در مدل بیماری لوپوس که سیستم ایمنی به بافت سالم حمله میکند، حذف نمودند. در هر دو مورد، سلولهای مضر با موفقیت پاک شدند و نشانههای بیماری کاهش یافت.
اهمیت علومپایه
این موفقیت نه تنها یک پیشرفت در درمان بیماریها محسوب میشود، بلکه اهمیت تحقیقات پایهای در زیستشناسی سلولی و ایمنیشناسی را نشان میدهد. بدون دههها پژوهش در علومپایه، درک فرآیندهای پیچیده سلولی و توانایی بازبرنامهریزی سیستم ایمنی بدن برای هدفگیری سلولهای مضر ممکن نبود. این دستاورد نمونهای آشکار است از اینکه چگونه سرمایهگذاری در علومپایه میتواند به نوآوریهای پزشکی و درمانهای تحولآفرین منجر شود.
باشگاه علوم پایه و فناوری یونسکو بر این باور است که ایجاد محیطی پویا برای پژوهشهای بنیادی، کلید دستیابی به اکتشافات نوآورانه است. حمایت از تحقیقات میانرشتهای و همکاریهای بینالمللی، به تبدیل یافتههای نظری به راهکارهای عملی و سودمند برای جامعه کمک میکند.
از میکروسکوپ تا درمانهای دقیق
این مطالعه همچنین پیوند واضحی میان فهم دنیای میکروسکوپی و حل چالشهای کلان سلامت ایجاد میکند. پاسخ بسیاری از بیماریهای مزمن و پیچیده از سرطان گرفته تا اختلالات خودایمنی در درک سازوکارهای مولکولی نهفته است. هر یافته علمی، حتی اگر در نگاه اول نظری به نظر برسد، میتواند زمینهساز درمانهای مؤثر و زندگیبخش باشد.
چشمانداز پزشکی آینده
پژوهش کیوتو چشمانداز جدیدی برای پزشکی آینده ترسیم میکند: پزشکیای که در آن سیستمهای طبیعی بدن هدایت و تقویت میشوند تا با بیماری مبارزه کنند، به جای آنکه جایگزین شوند. این رویکرد همسو با روندهای پزشکی دقیق است که درمانها را بر اساس ویژگیهای سلولی و مولکولی منحصر به فرد هر بیمار طراحی میکند.
نتیجهگیری
موفقیت Crunch در بازبرنامهریزی فاگوسیتها، نمونهای برجسته از قدرت علومپایه در ایجاد نوآوریهای پزشکی است. همانطور که باشگاه علومپایه و فناوری یونسکو تأکید میکند، حمایت از تحقیقات بنیادی نه تنها یک فعالیت علمی است، بلکه سرمایهگذاری در آیندهای سالمتر و پایدارتر است. هر درمان تحولآفرین، حاصل پایهای قوی از کنجکاوی علمی، آزمایش دقیق و تلاش بیوقفه برای درک زندگی در سطح بنیادی است.
منبع: Science Daily