مسیر جهانی دانشگاه‌ها در تحقق توسعه پایدار
ارائه آمار و پیشنهاداتی جهت بهبود رتبه جهانی توسعه پایدار دانشگاه های ایرانی هر ساله، موسسه آموزش عالی تایمز[1]، یکی از معتبرترین نهادهای جهانی آموزش عالی، رتبه‌بندی ویژه‌ای با عنوان رتبه بندی تاثیر دانشگاه ها[2] منتشر می‌کند. این رتبه‌بندی دانشگاه‌ها را بر اساس میزان تعهد و عملکردشان در اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs) […]
ترمیم آجرهای فضایی با کمک باکتری‌ها و منابع طبیعی؛ گامی به سوی توسعه پایدار در فضا و زمین
پژوهشگران مؤسسه علوم هند (IISc) – ۲۰۲۵ روشی نوآورانه برای ترمیم آجرهای فضایی در شرایط سخت سطح ماه یافته‌اند. آن‌ها با استفاده از باکتری Sporosarcina pasteurii و صمغ گیاهی گوار[1] توانستند شکاف‌های ایجادشده در آجرهای ساخته‌شده از خاک قمری را پر کرده و استحکام آن‌ها را بازیابی کنند. این روش، علاوه بر کاربرد در ساخت‌وسازهای […]
ریسک سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی؛ مقایسه نیروگاه‌های هسته‌ای و خورشیدی بر اساس اهداف یونسکو
مطالعه جهانی منتشرشده در نشریه Energy Research & Social Science (2025) نشان می‌دهد که پروژه‌های انرژی به‌طور میانگین ۴۰٪ بیش از برآوردهای اولیه هزینه داشته و حدود دو سال دیرتر از زمان‌بندی اجرا می‌شوند. بر اساس این تحقیق، ریسک سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای بالاترین و در پروژه‌های خورشیدی کمترین میزان است. داده‌های این پژوهش […]
جهش‌یابی هدفمند آنزیم روبیسکو: گامی به سوی کشاورزی پایدار و امنیت غذایی
یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌فناوری امروز بهبود عملکرد آنزیم روبیسکو[1] است؛ آنزیمی که در فرایند فتوسنتز نقش اساسی ایفا می‌کند و تعیین‌کننده میزان بهره‌وری گیاهان از انرژی خورشیدی است. روبیسکو، به‌دلیل واکنش‌های ناخواسته با اکسیژن، موجب پدیده‌ای به نام فوتوتنفس می‌شود که می‌تواند حدود ۳۰ درصد از انرژی جذب‌شده گیاهان را هدر دهد؛ مشکلی که […]
نقش خودباروری اجباری در تکامل گیاهان
چارلز داروین: ” اغراق آمیز نیست اگر بگوییم طبیعت با قاطعیتِ تمام به ما می‌گوید که از خودباروری اجباری بیزار است” علم جدید: “خودباروری اجباری ممکن است یک راهبرد تکاملی کوتاه‌مدت و مؤثر برای استعمار زیستگاه‌های جدید و جداسازی تولیدمثلی باشد، اما احتمالاً در بلندمدت پایدار نیست.”پیامدهای کلیدی ژنومی در خودباروری اجباری: خودباروری اجباری[1]: زمانی […]
ماجرای واقعی ربات‌های باب و آلیس فیس‌بوک | چرا هوش مصنوعی زبان مخصوص خودش را ساخت؟
وقتی تکنولوژی از درک ما جلو می‌زند در سال ۲۰۱۷، یک اتفاق عجیب در دنیای هوش مصنوعی جهان را شوکه کرد. فیس‌بوک، به عنوان یکی از غول‌های فناوری جهان، دو ربات گفت‌وگوگر به نام‌های «باب» و «آلیس» طراحی کرد که می‌توانستند با انسان‌ها صحبت کنند، پاسخ‌های منطقی بدهند و حتی زبان بدن شبیه‌سازی‌شده داشته باشند. […]
راز زمین های دایره ای شکل عربستان
عربستان سعودی یکی از کشورهای بیابانی با اقلیمی گرم و خشک است که بیش از 95 درصد مساحت آن را صحراها و بیابان‌های غیرحاصلخیز پوشانده است. در این کشور هیچ رودخانه دائمی وجود ندارد و میانگین بارندگی سالیانه آن تنها حدود چهار اینچ (100 میلی‌متر) است. باوجود این شرایط سخت طبیعی، عربستان سعودی توانسته به […]
چرا هر روز 24 ساعت و هر ساعت 60 دقیقه است؟
چرا از سیستم اعداد اعشاری (پایه ۱۰) استفاده می‌کنیم؟ امروزه سیستم اعداد اعشاری (پایه ۱۰) به دلیل سادگی در شمارش با انگشتان دست، به عنوان استاندارد جهانی پذیرفته شده است. اما در گذشته، تمدن‌های باستانی از سیستم‌های عددی متفاوتی مانند پایه ۱۲ و پایه ۶۰ برای محاسبات ریاضی و اندازه‌گیری زمان استفاده می‌کردند. این سیستم‌ها […]
چگونه موشک‌ها به فضا پرتاب می‌شوند و ماهواره‌ها در مدار باقی می‌مانند؟
پیشرفتهای چشمگیر بشر در علم فضانوردی باعث شده است تا امروز بتوانیم ماهواره‌ها و فضاپیماهای پیشرفتهای را به فضا پرتاب کنیم. اما شاید برای بسیاری از ما این سوال مطرح باشد که موشک‌ها چگونه کار می‌کنند؟ چرا به این همه سوخت نیاز دارند؟ و ماهواره‌ها چگونه در مدار زمین باقی می‌مانند؟ در این مقاله قصد […]
چرا بعد از غذا خوردن احساس خواب‌آلودگی می‌کنیم؟ کشف راز “کمای غذایی”
احساس خستگی و خواب‌آلودگی بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین، تجربه‌ای است که تقریباً همه ما آن را لمس کرده‌ایم. این پدیده که به‌طور عامیانه به آن “کمای غذایی” می‌گویند، موضوعی است که دانشمندان سال‌هاست در تلاش برای درک آن هستند. اما چه چیزی باعث می‌شود که بعد از غذا خوردن، به جای احساس […]