کمیسیون ملی یونسکو پنج نقش مشخص به عهده دارد:
- نقش رابط، بین دولت، نهادهای دولتی و غیر دولتی و افراد با یونسکو، مراکز و دفاتر زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و بین منطقه‌ای سازمان و همچنین با کمیسیون‌های ملی دیگر کشورها و نهادهای نظام ملل متحدنقش مشورتی، ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه‌های کاری یونسکو به دولت، نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط در خصوص نحوه مشارکت در فعالیت‌ها و برنامه‌های یونسکو
- نقش اطلاع‌رسانی، معرفی اهداف، راهبردها، برنامه‌ها و انتشارات یونسکو در سطح ملی از طریق رسانه‌های ملی و محلی، جمع‌آوری آمارها و داده‌های ملی همسو با زمینه‌های فعالیت یونسکو به منظور انتشار در جهان و ترجمه و انتشار کتب و اسناد یونسکو به زبان فارسی
- نقش هماهنگ‌کننده، انجام هماهنگی‌های لازم برای اجرای برنامه‌های یونسکو در کشور و فراهم‌ساختن زمینه شرکت مقامات و نهادهای دولتی، غیر دولتی و افراد برای حضور در گردهمایی‌ها و اجلاس‌های یونسکو.
- نقش طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه‌های یونسکو در کشور، معرفی اولویت‌های یونسکو به دولت، جلب مشارکت نهادها و مجامع علمی و مدنی کشور در فرآیند طراحی و اجرای برنامه‌های یونسکو به‌ویژه در زمینه تدوین و تصویب ابزارهای حقوقی بین‌المللی و نیز مشارکت در پژوهش‌های مربوط با موضوع‌های کاری یونسکو در کشور.