چرا سلامت مهم است؟
سلامت انسان، اساس زندگی پویا و باکیفیت است. هیچ جامعه‌ای بدون مردمی سالم نمی‌تواند رشد اقتصادی پایدار، برابری اجتماعی یا توسعه علمی داشته باشد. در همین راستا، سازمان ملل متحد در چارچوب اهداف توسعه پایدار (SDGs)، هدف سوم را به موضوع «سلامت و رفاه» اختصاص داده است: تضمین زندگی سالم و ارتقای رفاه برای همه در تمام سنین.
کلمات کلیدی اصلی: سلامت جهانی، توسعه پایدار، کووید-۱۹، مراقبت‌های بهداشتی، رفاه، مرگ‌ومیر، اپیدمی، پوشش سلامت همگانی، بیماری‌های واگیر، سلامت روان
تأثیر کووید-۱۹ بر سلامت جهانی
شیوع ویروس کرونا از اواخر سال ۲۰۱۹، چالش‌های بی‌سابقه‌ای برای نظام‌های سلامت جهان به‌وجود آورد. تا اواسط سال ۲۰۲۲، بیش از ۵۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان به کووید-۱۹ مبتلا شده بودند. برآوردهای جهانی نشان می‌دهد که «مرگ‌های بیش‌ازحد» ناشی از این بیماری تا پایان سال ۲۰۲۱ ممکن بود به ۱۵ میلیون نفر برسد. این آمار تنها شامل مرگ‌های مستقیم نیست، بلکه اثرات غیرمستقیم مانند اختلال در درمان‌های ضروری، افزایش بیماری‌های روانی و کاهش دسترسی به خدمات درمانی را نیز شامل می‌شود.
تأثیر روانی و اجتماعی پاندمی
پاندمی کرونا موجب افزایش اضطراب، افسردگی و تنهایی در سطح جهانی شد. میلیون‌ها نفر به دلایل مختلفی چون قرنطینه‌های طولانی‌مدت، از دست دادن عزیزان، یا فشارهای اقتصادی دچار مشکلات روانی شدند. طبق گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، سلامت روانی مردم به اندازه سلامت جسمی آسیب دید و نیاز فوری به سرمایه‌گذاری در خدمات روان‌درمانی و آموزش عمومی درباره بهداشت روانی احساس می‌شود.
اهداف جهانی برای سلامت در افق ۲۰۳۰
با در نظر گرفتن چالش‌هایی مانند پاندمی‌ها، بیماری‌های واگیر، تصادفات جاده‌ای، فقر غذایی و آلودگی محیطی، اهداف متعددی برای رسیدن به سلامت پایدار تا سال ۲۰۳۰ تعریف شده است. این اهداف عبارت‌اند از:
۱. کاهش مرگ‌ومیر مادران
یکی از اولویت‌های اصلی در حوزه سلامت زنان، کاهش نرخ مرگ مادران در زمان بارداری و زایمان است. هدف جهانی این است که تا سال ۲۰۳۰، این نرخ به کمتر از ۷۰ مرگ در هر ۱۰۰٬۰۰۰ تولد زنده برسد. این هدف از طریق دسترسی بهتر به مراقبت‌های پیش از زایمان، زایمان ایمن، و آموزش پرسنل پزشکی قابل تحقق است.
۲. پایان دادن به مرگ‌ومیر قابل پیشگیری کودکان
هر ساله میلیون‌ها کودک زیر پنج سال به دلایلی مانند سوءتغذیه، بیماری‌های تنفسی و اسهال جان خود را از دست می‌دهند. پایان دادن به این مرگ‌های قابل پیشگیری از طریق واکسیناسیون، تغذیه مناسب و مراقبت‌های اولیه امکان‌پذیر است.
۳. مبارزه با بیماری‌های واگیر
بیماری‌هایی نظیر ایدز، سل، مالاریا و هپاتیت هنوز هم تهدیدی جدی برای کشورهای در حال توسعه هستند. هدف این است که تا سال ۲۰۳۰، اپیدمی این بیماری‌ها مهار یا حذف شود. این امر نیازمند توزیع گسترده داروها، آگاهی‌رسانی، و توسعه واکسن‌های مؤثر است.
پوشش سلامت همگانی: یک حق انسانی
سلامت نباید یک امتیاز باشد؛ بلکه باید یک حق همگانی تلقی شود. به همین دلیل، سازمان‌های بین‌المللی بر تحقق پوشش سلامت همگانی (Universal Health Coverage) تأکید دارند. این پوشش شامل موارد زیر است:
دسترسی به خدمات بهداشتی اولیه برای همه
حفاظت مالی در برابر هزینه‌های درمان
داروها و واکسن‌های مقرون به‌صرفه و مؤثر
با دستیابی به این هدف، می‌توان از افت کیفیت زندگی افراد جلوگیری کرد و نابرابری‌های بهداشتی را کاهش داد.
سلامت جنسی و باروری: نیاز به آگاهی و دسترسی
سلامت جنسی و باروری نقش حیاتی در کیفیت زندگی افراد، به‌ویژه زنان و دختران دارد. یکی از اهداف کلیدی توسعه پایدار، تضمین دسترسی جهانی به خدمات سلامت باروری از جمله آموزش جنسی، مراقبت‌های دوران بارداری، جلوگیری از بارداری ناخواسته و درمان ناباروری است.
ایمنی جاده‌ای: نجات جان میلیون‌ها انسان
هر سال بیش از ۱.۳ میلیون نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند و میلیون‌ها نفر دیگر دچار جراحات شدید می‌شوند. کاهش ۵۰ درصدی مرگ‌ومیر و جراحات ناشی از تصادف تا سال ۲۰۳۰ یکی از اهداف مهم بهداشتی و ایمنی است که با بهبود زیرساخت‌ها، فرهنگ رانندگی، قوانین سخت‌گیرانه و واکنش سریع اورژانس محقق می‌شود.
اعتیاد و سوء مصرف مواد: تهدیدی پنهان
افزایش مصرف مواد مخدر و الکل در بسیاری از کشورها به بحران‌های اجتماعی و بهداشتی تبدیل شده است. سازمان ملل بر لزوم پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد مخدر تأکید دارد. این اقدامات شامل آموزش، مراکز بازپروری، خدمات روان‌درمانی و حمایت‌های اجتماعی هستند.
تأمین مالی سلامت: شرط لازم برای موفقیت
رسیدن به اهداف بهداشتی بدون افزایش بودجه و سرمایه‌گذاری در بخش سلامت امکان‌پذیر نیست. کشورهای در حال توسعه برای ارتقای نظام سلامت خود باید:
در آموزش و نگه‌داشت کادر درمان سرمایه‌گذاری کنند
زیرساخت‌های بهداشتی خود را تقویت نمایند
بودجه کافی برای تحقیق و توسعه اختصاص دهند
تقویت ظرفیت‌ها و واکنش سریع
بحران‌هایی مانند کووید-۱۹ نشان داد که واکنش سریع و هشدار زودهنگام چقدر می‌تواند از بحران‌های گسترده جلوگیری کند. تقویت سامانه‌های مراقبت سلامت، آموزش نیروی انسانی و گسترش شبکه‌های اطلاع‌رسانی از جمله راهکارهایی است که باید در سطح ملی و بین‌المللی اجرا شود.
نتیجه‌گیری: آینده‌ای سالم‌تر برای همه
برای دستیابی به یک جامعه سالم، باید دیدی جامع و آینده‌نگر نسبت به بهداشت عمومی داشت. توسعه پایدار بدون سلامت ممکن نیست. با رعایت اهداف تعیین‌شده در زمینه سلامت، می‌توان به جهانی رسید که در آن هیچ‌کس به‌دلیل فقر، عدم آگاهی یا دسترسی محدود، از خدمات درمانی محروم نماند. سرمایه‌گذاری در سلامت، سرمایه‌گذاری در آینده بشر است.
