به گزارش روابط‌عمومی جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان، پنل نیازهای ایده‌پردازان، مسئولیت‌های دولت و بخش خصوصی با حضور دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقبقات و فناوری، مهندس فرزین فردیس عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی تهران، دکتر ایرج تاج‌الدین مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان آیرما و دکتر مهدی الیاسی معاون سیاست‌گذاری و توسعه‌ی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در اختتامیه‌ی هفتمین جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان برگزار شد.
یکی از وظایف بخش دولتی کمک به تجاری‌سازی و ایده‌پردازی است
دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اعلام قرار گرفتن جشنواره اندیشمندان به عنوان یکی از برنامه‌های ثابت هفته‌ی پژوهش و فناوری ملی کشور اظهار کرد: یکی از الفباهای ما در حوزه‌ی تجاری‌سازی، سطوح آمادگی فناوری است.
وی با اشاره به آمار تولید علمی کشور بیان کرد: از سال 1966 میلادی کشور با 51 مقاله در سال در رتبه 54 قرار داشت. آمار امسال نشان‌دهنده‌ی این است که با حدود 87 هزار مقاله در رتبه‌ی 15 جهان هستیم که این حاصل تلاش محققان ما است. وضعیت قراردادهای ارتباط با صنعت و جامعه نیز در حدود یازده هزار و دویست قرارداد منعقد شده است که این قراردادها به عنوان قراردادهای کاربردی استفاده می‌شود و مبلغ کل این قراردادها حدود 6 هزار میلیارد تومان است.
صالحی با ذکر اینکه یکی از وظایف بخش دولتی کمک به تجاری‌سازی و ایده‌پردازی است، مطرح کرد: ما یک زیست‌بوم فوق‌العاده‌ی فناوری در کشور داریم. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با همکاری معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان 280 مرکز رشد، 54 پارک علم و فناوری و 50 مرکز نوآوری در جای جای ایران احداث کرده است و حدود 114 هزار شرکت دانش‌بنیان در این مراکز مشغول فعالیت هستند؛ بنابراین هدف از ایجاد چنین زیست‌بومی کاهش خطر سرمایه‌گذاری، ایده‌پردازی و تجاری‌سازی است.
معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با ذکر لزوم تأمین مالی برای رشد بهتر ایده گفت: همواره به افرادی که ایده برای تجاری‌سازی دارند، در مراکز رشد و پارک‌ها آموزش داده می‌شود اما نظام تأمین مالی نیز بسیار جدی و برای رشد بهتر ایده لازم است. در طول 10 سال گذشته بیش از 60 صندوق پژوهش و فناوری راه‌اندازی شده که 51 درصد آن زیر نظر بخش خصوصی است. طبق اساسنامه این صندوق‌ها تنها از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت مالی می‌کنند و نظام شتابدهندگی مهمی دارند.
دسترسی به منابع ارزان می‌تواند میلیاردها انگیزه را نابود کند
مهندس فرزین فردیس عضو هیئت رئیسه‌ی اتاق بازرگانی تهران با اشاره به افزایش تکیه‌ی کشور بر عرضه‌ی فناوری در سال‌های اخیر مطرح کرد: یکی از جاهایی که در آن خلأ داریم این است که نتوانستیم به اکوسیستم کامل‌تری برسیم. اکوسیستمی که در آن عرضه‌ی فناوری توسط دانشگاه‌ها، دانشمندان، اساتید دانشگاهی و جوانان صاحب ایده اتفاق می‌افتد باید با بنگاه‌های بزرگ هماهنگ شود؛ این بنگاه‌های خصوصی یا نیمه خصوصی ایده را تبدیل به طرح کنند و این طرح برای بنگاه‌ها ارزش‌آفرین باشد، رقابت‌پذیری در سطح بین‌المللی افزایش پیدا کند و توان صادراتی را افزایش دهد.
وی با اظهار نگرانی درباره‌ی مشکل بزرگی که بر اکوسیستم علم و فناوری سایه افکنده بیان کرد: تا وقتی که هزینه فرصت فعالیت در تولید علم، بهره‌مندنشدن از یک سری انحصارها و رانت‌ها است، هیچگاه انگیزه‌ای برای تولید علمی و دانش‌بنیان باقی نمی‌ماند. از طرفی دسترسی به منابع ارزان نیز می‌تواند میلیاردها انگیزه را نابود کند. تا وقتی منابع ارزان در دسترس است چرا بخش خصوصی باید هزینه کند و فناوری را ارتقا دهد تا از منابع کم‌تری استفاده کند؟
مهندس فردیس ادامه داد: مادامی که برای بازار رقابتی و توزیع رانت و فساد مبارزه نکنیم، تمام زحمت‌های کشیده شده یک ضربدر صفر بزرگ می‌گیرد. جناب آقای جمیلی را باید طلا گرفت که به جای اینکه به کسب منابع بیشتر تمرکز کند، از منابع خود خرج می‌کند و به جوان‌ها انگیزه می‌دهد.
صاحبان ایده، بستری که دولت ایجاد کرده را نمی‌شناسند
دکتر ایرج تاج‌الدین مدیر عامل شرکت دانش‌بنیان آیرما در ابتدا به فرایند پیچیده تبدیل ایده به محصول پرداخت و گفت: باید بستری برای به بلوغ رسیدن ایده و تجاری‌سازی آن فراهم شود. خوشبختانه در سال‌های اخیر زیرساخت‌هایی ایجاد شد و معاون علمی فناوری ریاست‌جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی از ایده‌ها حمایت کردند ولی این ایده‌ها باید سلسله مراتب TRL را طی کنند تا به قابلیت تجاری برای صاحب آن ایده برسند.
وی با بیان آمادگی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری بر ایده‌های به بلوغ رسیده مطرح کرد: ایده باید برای تجاری شدن مسیر خوبی را طی کند و اگر این مسیر طی نشود، هیچ سرمایه‌گذاری حاضر به حمایت از آن ایده نیست. کسانی هستند که درکی از کشش بازار و تقاضا ندارند و در واقع فکر می‌کنند که اگر این ایده برنده جایزه شده است پس قابلیت تجاری شدن دارد.
دکتر تاج‌الدین با گلایه از بخش دولتی بیان کرد: هنوز خیلی از صاحبان ایده، بستری که دولت ایجاد کرده را نمی‌شناسند. این این افراد باید بسترها را به درستی بشناسند و درک کنند تا مسیر تکامل خودشان را سیر کنند؛ وقتی این مسیر طی نشود، بی‌انگیزگی در صاحبان ایده به وجود می‌آید. امیدوارم با اطلاع‌رسانی‌های بهتر دوستان صاحب ایده، دانشجویان و نخبه‌ها درکی از مسیر پیدا کنند.
توسعه و پیشرفت فردی، سازمانی یا ملی یک فرمول اساسی دارد
دکتر مهدی الیاسی معاون سیاست‌گذاری و توسعه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری به مبحث توسعه و پیشرفت پرداخت و بیان کرد: توسعه و پیشرفت فردی، سازمانی یا ملی یک فرمول اساسی دارد. توسعه در دنیا توسط یک سری افراد یا یک سری شرکت‌ها انجام می‌شود؛ هر کشور اگر دور این دو محور بچرخد، بقیه‌ی کارها درست می‌شود. در این چند سال اگر در حوزه‌ای موفقیت داشتیم به خاطر حضور این افراد بوده است.
وی افزود: از بنیاد علم و فناوری جمیلی تشکر می‌کنم که جشنواره‌ای را برگزار می‌کند تا افراد تأثیرگذار در توسعه‌ی کشور نمایان شوند. با هر قوت و ضعفی که در این جایگاه اقتصادی هستیم به خاطر وجود چنین آدم‌هایی است. باید فضایی ایجاد کنیم تا کسانی که دغدغه‌ی توسعه‌ی حوزه‌ی فناوری را دارند، در اکوسیستم دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری کنند. در سه سال گذشته تلاش‌هایی در قانون جهش تولید دانش‌بنیان صورت گرفته است تا ابزارهای اولیه برای حمایت بیشتر از حوزه‌ی دانش‌بنیان فراهم شود.
دکتر الیاسی با بیان اینکه به تازگی اکوسیستم صنعتی و اقتصادی شروع به فعالیت کرده است مطرح کرد: طبق آخرین اطلاعاتی که از مرکز آمار گرفتیم و حدود 5 هزار شرکت را آمایش کردیم، 83 صدم منابع ملی ما صرف تمام نظام آموزشی، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها می‌شود که این عدد در کشورهای دیگر 36 صدم است. نکته‌ی قابل توجه این است که بیش از نیمی از این نظام آموزشی ما توسط بخش دولتی اداره می‌شوند اما در کشورهای دیگر دو سوم این عدد به بخش تجاری اختصاص دارد و این یعنی در ایران نسبت برعکس در حال طی شدن است.
وی افزود: ما باید فضایی ایجاد کنیم که هر شخصی دغدغه‌ی توسعه و قصد سرمایه‌گذاری در این حوزه را دارد، بتواند راحت اقدام کند. در قانون جهش تولید دانش‌بنیان سعی شده است ابزارهای اولیه برای حضور این افراد مهیا شود.
در پایان برگزاری پنل، شرکت‌کنندگان هفتمین جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان و سایر حاضران در سالن برگزاری به طرح پرسش و گفتگو با اعضای پنل پرداختند.