دستاوردهای تاریخی و اولویت‌های معاصر از نقاط عطف فعالیت‌های یونسکو می‌توان به کمپین جهانی مبارزه با بی‌سوادی (۱۹۶۰) و ثبت ۱٬۱۹۹ اثر میراث جهانی اشاره کرد. امروزه اولویت‌های آن شامل: 

– حفاظت از ۷۴۸ ذخیره‌گاه زیست‌کره 

– اجرای آموزش باکیفیت (هدف ۴ توسعه پایدار) 

– صیانت از میراث ناملموس 

– توسعه اخلاقی فناوری‌های نوین مانند علوم کوانتومی (اولویت ۲۰۲۵) می‌باشد که با همکاری ۱۲٬۰۰۰ مؤسسه آموزشی در شبکه مدارس وابسته (ASPnet) پیش می‌رود

 مکانیسم‌های اجرایی و چشم‌انداز یونسکو از طریق ۴۱ کنوانسیون بین‌المللی و برنامه‌های میدانی در ۵۴ دفتر منطقه‌ای، چالش‌هایی چون تغییرات اقلیمی، حفاظت از اقیانوس‌ها و تضمین دسترسی به اطلاعات را مدیریت می‌کند. رویکرد کنونی آن مبتنی بر:

 ۱. تقویت همکاری‌های علمی در بحران‌هایی چون کمبود آب

 ۲. ترویج تنوع فرهنگی در فضای دیجیتال

 ۳. توسعه شهرهای یادگیرنده با تمرکز بر عدالت آموزشی است. این سازمان تاکید دارد که “هیچ جنگی در ذهن انسان‌ها آغاز نمی‌شود مگر آنکه صلح اول در آنجا ساخته شود”

رسالت یونسکو، کمک به تحکیم صلح و امنیت از طریق ترویج همکاری میان ملت‌ها در زمینه‌های آموزش، علوم و فرهنگ به منظور گسترش احترام جهانی به عدالت، حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی است که در منشور ملل متحد برای تمامی مردم جهان بدون تمایز از حیث نژاد، جنس، زبان یا مذهب به رسمیت شناخته شده‌است.

 شیوه‌های تحقق این رسالت شامل:

الف- همکاری در پیشبرد شناخت و تفاهم متقابل میان ملت‌ها از طریق کلیه ابزارهای ارتباط جمعی و توصیه توافقنامه‌های بین‌المللی لازم برای تسهیل جریان آزاد اندیشه‌ها به صورت کلامی و تصویری.

ب- تقویت آموزش همگانی و گسترش فرهنگ از طریق:

 همکاری با کشورهای عضو (به درخواست آن‌ها) در توسعه فعالیت‌های آموزشی؛ – ایجاد همکاری میان ملت‌ها برای پیشبرد فرصت‌های برابر آموزشی بدون تبعیض نژادی، جنسیتی، اقتصادی یا اجتماعی؛ – پیشنهاد روش‌های آموزشی مناسب برای آماده‌سازی کودکان جهان در پذیرش مسئولیت‌های ناشی از آزادی

ج- حفظ، افزایش و انتشار دانش از طریق:

حفاظت از میراث کتاب‌ها، آثار هنری و یادمان‌های تاریخی و علمی جهان و توصیه کنوانسیون‌های بین‌المللی لازم به کشورهای مرتبط؛ – تشویق همکاری میان ملت‌ها در تمامی عرصه‌های فکری، شامل تبادل بین‌المللی استادان، پژوهشگران و مبادله انتشارات، آثار هنری-علمی و سایر مواد اطلاعاتی؛ – ابداع روش‌های همکاری بین‌المللی برای دسترسی مردم تمام کشورها به مواد چاپی و منتشرشده در سایر کشورها